Η μεταμφίεση

Σε μια κοινωνία που βασίζεται στην εικόνα, την κοινωνική θέση και τα στημένα πρότυπα, οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν μετατραπεί σε κακές θεατρικές παραστάσεις.

Φοβισμένοι μεταμφιεσμένοι άνθρωποι, κρέμονται απελπισμένα πάνω απο ρηχές αξίες, πέτρινα υπέρ εγώ, κατασκευασμένες προσωπικότητες ζούν μέσα απο χειριστικές σχέσεις και φοβούνται να δείξουν την ευάλωτη πλευρά τους. Αυτές οι “σχέσεις” δεν είναι πραγματικοί ανθρώπινοι δεσμοί, αλλά ασφαλείς ψευδαισθήσεις αυτοπροβολής πάνω στους άλλους: συζητήσεις με ευγενικά επιφανειακά λόγια, σχέσεις συμφερόντων, κατ΄ ευφημισμό φιλίες που προσδιορίζονται μέσα απο το αποδεκτό και μετριοπαθές μοντέλο των φοβισμένων πέτρινων ψυχών.

Προβάλλουμε “αποστειρωμένες” εκδοχές του εαυτού μας, κομμένες και ραμμένες πάνω στις προσδοκίες των άλλων, ενώ αποφεύγουμε οτιδήποτε αυθόρμητο ή απρόβλεπτο. Σε αυτό το παράλογο θέατρο της σημερινής στιγνής Μακιαβελικής** ερμηνείας της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ακόμα και ή αγάπη και ο έρωτας έχουν μετατραπεί σε κάτι για να καταναλωθεί γρήγορα και όχι για να καλλιεργηθεί και να ανθίσει.

Η τραγωδία είναι διπλή. Πρώτον, αυτές οι ρηχές αλληλεπιδράσεις εντείνουν και μετατρέπουν την μοναχικότητα σε ανυπόφορη μοναξιά . Το να περιβάλλεσαι από ανθρώπους που αγγίζουν μόνο την επιφάνειά σου και προσπερνούν αδιάφορα τον πόνο, τις ανάγκες σου, τις ιδιοτροπίες ή τα όνειρά σου ως ενοχλητικά “προβλήματα” στο δικό τους σενάριο είναι σαν να νιώθεις αόρατα μόνος. Γίνεσαι ένα φάντασμα μεσα στη δική σου ζωή, λειτουργώντας μέσα απο “κενές” τελετουργικές πράξεις επικοινωνίας που σε αφήνουν πιο άδειο.

Όπως έγραψε ο Αριστοτέλης, οι σχέσεις θα έπρεπε να μας ανεβάζουν, να βοηθούν στη δημιουργία της “καλής ζωής” μέσω αμοιβαίας ανάπτυξης και ειλικρινούς αναγνώρισης. Αντίθετα όμως έχουν καταντήσει υπαρξιακή κλοπή: καλύπτουμε σημαντικά κομμάτια του εαυτού μας για να κρατήσουμε προσχήματα, κερδίζοντας μόνο την εύθραυστη άνεση του να ταιριάζουμε με ανθρώπους που δεν θέλουν να μας γνωρίσουν ποτέ πραγματικά.

Δεύτερον, ο φόβος του να “ανοίξουμε την καρδιά μας” παγιδεύει τους ανθρώπους σε κύκλους αμοιβαίας αποφυγής. Αυτή η άρρητη συμφωνία είναι σαν ένα δωμάτιο με πολλούς καθρέφτες, όπου οι αντανακλάσεις διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Σύντροφοι γυρίζουν ο ένας γύρω από τον άλλον σε μια ψυχρή αρμονία, φίλοι χειροκροτούν επιτεύγματα, αλλά διστάζουν απέναντι στον πόνο και στον πραγματικό μας εαυτό. Η ψυχή, που διψά για αυθεντικούς ακροατές, σιωπά.

Υποχωρούμε σε αυτό που ο Baudrillard ονόμαζε “υπερπραγματικότητα”, όπου οι μάσκες αντικαθιστούν τα πρόσωπα, και η επιβεβαίωση μετριέται μέσα απο ρηχά και ματαιόδοξα ιδανικά που παραμερίζουν την πραγματική ανθρώπινη υπόσταση εξαφανίζοντας ουσιαστικές έννοιες όπως αυθεντικότητα, αγάπη και ειλικρίνεια.

Το αποτέλεσμα είναι μοναξιά μέσα στον κοινωνικό θόρυβο για να είσαι πλέον ενταγμένος και αποδεκτός αλλά χωρίς ουσιαστικά να σε βλέπουν. Ωστόσο, το αντίδοτο βρίσκεται στην απόρριψη αυτού του σεναρίου τουλάχιστον στην προσωπική ζωή μας αν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν να γίνει αλλού ( επαγγελματική,οικογενειακή) . Η αυθεντικότητα και το ρίσκο της απόρριψης για να υπάρξεις χωρίς να μπείς σε καμμία διαδικασία να γίνεις κάτι άλλο απο αυτο που πραγματικά είσαι είναι ο μόνος τρόπος να διαλύσεις τις μάσκες.

Απαιτεί δύναμη και αυθεντικότητα για να αγγίξεις τις πληγές σου να γιατρευτούν έτσι ώστε να μην πληγώσεις και άλλους γύρω σου.
Απαιτεί θάρρος να ανοίγεις την καρδιά σου, να αναζητάς ανθρώπινες σχέσεις που βασίζονται στην αμοιβαία κατανόηση, με βάθος ψυχής και όχι πάνω σε κούφιους εγωισμούς, ψέματα, προσωπικές ανασφάλειες και συμφέρον.

Γιατί, στο τέλος, μια μόνο αυθόρμητη στιγμή αναγνώρισης απο κάποιον
που σε συναισθάνεται πραγματικά αξίζει περισσότερο από μια ζωή κενών χειροκροτημάτων. Ο αυθεντικός εαυτός σου ξεκινά εκεί που τελειώνει η παράσταση και πέφτουν οι μάσκες.

**Δεν μπορώ να συμφωνήσω με τις απόψεις του Μακιαβέλι σχετικά με τον χειρισμό των ανθρώπινων σχέσεων σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Όταν προβάλλεις τον εαυτό σου και τις αξίες σου σε λάθος ανθρώπους, προσαρμόζοντάς τις ώστε να ταιριάζουν στις αντιδράσεις και τις προσδοκίες τους, αυτές οι αξίες παύουν να είναι πραγματικά δικές σου. Ενώ τέτοιες τακτικές μπορεί να εξυπηρετούν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αποτυγχάνουν βαθιά σε στενές, διαπροσωπικές σχέσεις. Για να χειραγωγήσεις άλλους, πρέπει να φοράς μάσκες σχεδιασμένες για έλεγχο ή όφελος αλλά αυτές οι μάσκες τελικά διαβρώνουν την αυθεντικότητα, μετατρέποντάς σε ακριβώς όλα αυτά που κατακρίνεις στους άλλους. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτή η επιδεικτική συμπεριφορά διαβρώνει την αίσθηση του εαυτού σου, παγιδεύοντάς σε έναν φαύλο κύκλο προσποίησης όπου η γνήσια σύνδεση γίνεται αδύνατη. Η λύση, πιστεύω, είναι η ριζοσπαστική αυθεντικότητα: το να παραμένεις πιστός στον εαυτό σου, ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται τον κίνδυνο της απόρριψης ή της μοναξιάς.